-Təsərrüfat cəmiyyəti o halda törəmə cəmiyyət sayılır ki, digər (əsas) təsərrüfat ortaqlığı və ya cəmiyyəti onun nizamnamə kapitalında üstün iştirakına görə və ya onlar arasında bağlanmış müqaviləyə müvafiq surətdə həmin cəmiyyətin qəbul etdiyi qərarları müəyyənləşdirmək imkanına malik olur
Törəmə
Törəmə — funksiyanın hər hansı verilmiş bir nöqtədə dəyişmə sürətini göstərir. y=f(x) funksiyası hər hansı a nöqtəsində kəsilməzdirsə, arqumentin sonsuz kiçilən artımına funksiyanın da sonsuz kiçilən artımı uyğun olur ki, bu təklifin əksi də doğrudur. Yəni arqumentin a nöqtəsindəki sonsuz kiçilən artımına funksiyanın da bu nöqtədə sonsuz kiçilən artımı uyğundursa, funksiya bu nöqtədə kəsilməzdir. Arqument artımı sifra yaxınlaşdıqda funksiya artımının arqument artımına nisbətinin limiti varsa, bu limitə f(x) funksiyasının a nöqtəsində törəməsi deyilir. Əgər
Δ
x
{\displaystyle \Delta x}
→0 şərtində
Δ
y
Δ
x
=
f
(
x
+
Δ
x
)
−
f
(
x
)
(
Δ
x
)
{\displaystyle {\frac {\Delta y}{\Delta x}}={\frac {f(x+\Delta x)-f(x)}{(\Delta x)}}}
nisbətinin sonlu limiti varsa, onda həmin limitə y=f(x) funksiyasının x nöqtəsində törəməsi deyilir. Verilmiş x nöqtəsində törəməsi olan funksiyaya həmin nöqtədə diferensiallanan funksiya deyilir. (a, b) intervalının hər bir nöqtəsində törəməsi olan funksiya həmin intervalda diferensiallanan funksiya adlanır. Funksiyanın törəməsini tapmaq əməlinə həmin funksiyanın diferensiallanması deyilir.
== Elementar funksiya törəmələri ==
Eksponensial və alqoritmik funksiyalar:
d
d
x
e
x
=
e
x
.
{\displaystyle {\frac {d}{dx}}e^{x}=e^{x}.}
d
d
x
a
x
=
ln
(
a
)
a
x
.
Polikultur təsərrüfat
Polikultur təsərrüfat - İxtisaslaşması aydın nəzərə çarpmayan çoxsahəli kənd təsərrüfatıdır.
Törəmə landşaftlar
Törəmə landşaftlar — təbii-antropogen landşaftlar olub hazırda və ya keçmişdə insanın təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində ilkin landşaftların yerində formalaşmış landşaftlar. Bu landşaftlar özü-özünü təbii nizamlama prosesləri sayəsində on illər və ya ilk yüz il ərzində nisbətən sabit (dayanıqlı) vəziyyətdə qalır. Törəmə landşaft qrupuna bir sıra misallar göstərmək olar. Bura Rusiya düzənliyinin xırdayarpaq meşələri (tozağacı və titrəkyarpaq qovaq meşələri), Aralıq dənizi sahili tipli kserofıt kolluqları, deqradasiyaya uğramış bozqırları, transformasiyaya uğramış savannaları, Cənubi Qafqazda, o cümlədən Azərbaycanda fıstıq və palıd, ardıc və s. meşələrin yerində formalaşmış vələs, dəmirqara meşələrini, müxtəlif şiblək tiplərini göstərmək olar. Bu kateqoriyaya aid olan bütün landşaftlar üçün ümumi cəhət insan tərəfindən çox dəyişilmiş bitki qruplaşmalarının (törəmə bitkilik) kəskin nəzərə çapmasıdır. Bununla yanaşı, torpağın, mikroiqlimin və landşaftın digər komponentlərinin xüsusiyyətlərinin dəyişməsi də baş verir.
Törəmə meşələr
Törəmə meşələr – İnsan fəaliyyətinin və təbii (kortəbii) hadisələrin təsiri ilə dəyişilmiş meşələr. Bu zaman meşəliyin tərkibi, quruluşu, məhsuldarlığı, ilkin meşələrə xas olan meşəbitmə şəraiti və digər xassələri dərindən dəyişir.
== Növləri ==
Törəmə meşələr ağacların təbii əvəz olunması və təsərrüfat tədbirləri nəticəsində (meşə əkini, xidməti və bərpa qırıntıları) öz ilkin vəziyyətinə bərpa olunması intensivliyindən asılı olaraq qısa müddətli, uzunmüddətli və davamlı uzunmüddətli törəmə meşələrə.bölünür.
Qısa müddətli törəmə meşələrdə bu proses əsas meşəyaradan ağac cinsinin (edifikatorun) bir nəslinin həyat müddətində
Uzunmüddətli törəmə meşələrdə 2–3 nəsil, davamlı uzunmüddətli törəmə meşələrdə isə 3 nəsildən artıq müddətdə başa çatır.Azərbaycan respublikasında ilkin palıd və fıstıq meşlərinin yerinə törəmə vələs, dəmirqara və s. meşəliklər və törəmə kolluqlar geniş sahə tutur.
Törəmə müəssisə
Törəmə müəssisə — başqa bir şirkətə məxsus və ya başqa bir şirkətin idarə etdiyi bir şirkət və ya təşkilatdır.Filiallar iş həyatının ümumi bir xüsusiyyətidir və bütün transmilli şirkətlər öz fəaliyyətlərini bu şəkildə idarə edirlər.
== Haqqında ==
Başqa bir (əsas) iş ortaqlığı və ya bir şirkət, nizamnamə kapitalında üstün iştirak səbəbi ilə və ya onlar arasında bağlanmış müqaviləyə uyğun olaraq və ya başqa bir şirkətin qəbul etdiyi qərarları müəyyən etmək imkanına malik olduqda hüquqi mövqedə olan bir iş şirkəti (Maddə 67.3) Rusiya Federasiyasının Mülki Məcəlləsi).
İqtisadi baxımdan törəmə müəssisə, əmlakının bir hissəsini tam iqtisadi yurisdiksiyaya verərək başqa bir müəssisə (təsisçi) tərəfindən hüquqi şəxs kimi yaradılan bir müəssisədir. Törəmə müəssisənin təsisçisi cəmiyyətin nizamnaməsini təsdiq edir, rəhbərini təyin edir və şirkət haqqında qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulmuş törəmə müəssisəyə münasibətdə digər sahibkar hüquqlarını həyata keçirir.
== Nəzarət ==
=== Ümumi ===
"Nəzarət" sözü və onun törəmələri fərqli məzmunlarda fərqli mənalara sahib ola bilərlər. Bu anlayışlar qanunun müxtəlif sahələrində (məsələn, korporativ hüquq, rəqabət hüququ, kapital bazarları haqqında qanun) və ya mühasibatlıqda fərqli mənalara sahib ola bilər. Məsələn, A şirkəti B şirkətinin səhmlərini satın alırsa, əməliyyatın birləşmə nəzarətinə məruz qalmaması olduqca mümkündür (çünki şirkətin B şirkətinin rəqabət qanunlarına uyğun olaraq səhmlərin satın alınmasından əvvəl idarə olunduğuna inanılırdı), lakin eyni zamanda A şirkətindən Müvafiq mühasibat qaydalarına uyğun olaraq B Müəssisəsini maliyyə hesabatlarına birləşdirməyə başlamağınız lazım ola bilər (satın alınmadan əvvəl mühasibat uçotu məqsədləri üçün ortaq müəssisə kimi istifadə edildiyi üçün).
Nəzarət birbaşa ola bilər (məsələn, əsas ana müəssisə birbaşa birinci dərəcəli törəmə müəssisəni idarə edir) və ya dolayı (məsələn, son ana ikinci və aşağı səviyyəli törəmə şirkətləri dolayı yolla birinci səviyyəli törəmə şirkətlər vasitəsilə idarə edir).
== İstinadlar ==
== Ədəbiyyat ==
rus dilindəБорисов А. Б. Большой экономический словарь. — М. : Книжный мир, 2003.
Xüsusi törəmə
Xüsusi törəmə, çoxdəyişənli funksiyanın digər dəyişənləri sabit saxlanmaqla bir dəyişənə görə törəməsidir.
f
(
x
,
y
,
…
)
{\displaystyle f(x,y,\dots )}
funksiyasının
x
{\displaystyle x}
dəyişəninə görə xüsusi törəməsi
∂
f
∂
x
=
lim
h
→
0
f
(
x
+
h
,
y
,
.
.
.
)
−
f
(
x
,
y
,
.
.
.
)
h
{\displaystyle {\frac {\partial f}{\partial x}}=\lim _{h\to 0}{\frac {f(x+h,y,...)-f(x,y,...)}{h}}}
kimi təyin olunur.
f
{\displaystyle f}
-in
x
{\displaystyle x}
-a görə xüsusi törəməsi
f
x
′
,
f
x
,
∂
x
f
,
D
x
f
,
D
1
f
,
ya da
∂
∂
x
f
{\displaystyle f'_{x},f_{x},\partial _{x}f,\ D_{x}f,D_{1}f,{\text{ ya da }}{\frac {\partial }{\partial x}}f}
kimi də ifadə oluna bilər. Bəzi hallarda, təyin olunmuş
z
=
f
(
x
,
y
,
…
)
{\displaystyle z=f(x,y,\ldots )}
funksiyası üçün
z
{\displaystyle z}
-in
x
{\displaystyle x}
-a görə xüsusi törəməsi
∂
z
∂
x
{\displaystyle {\tfrac {\partial z}{\partial x}}}
kimi ifadə edilir.
İordaniyanın təsərrüfat sahələri
== Ümumi məlumat ==
İordaniya orta səviyyəli inkişaf etmiş sənaye-aqrar ölkəsidir. Tarixən əkinçilik və heyvandarlıq ölkəsi kimi formalaşan İordaniya iqtisadiyyatında İkinci Dünya müharibəsi illərində bir qədər dirçəliş olmuşdur. Belə ki, ingilis müstəmləkəçiləri burada hərbi şəhər və anbarlar tikir, yollar və neft kəmərləri inşa edir, məhsuldar torpaqlardan maksimum dərəcədə istifadə edirdilər. Bu illərdə sənaye sahələri birtərəfli inkişaf edir, əsasən kustar sənətkarlığa, yeyinti və yüngül (toxuculuq) sənaye sahələrinə fikir verilir, əhalinin 70%-i kənd təsərrüfatında çalışırdı. Müstəqillik əldə olunduqdan sonra hökumət iqtisadiyyatın dirçəldilməsi üçün müəyyən addımlar atmağa başlayır, ilk növbədə xarici mütəxəssislər və kapitalın köməyilə mədən sənayesinin (əsasən fosforit çıxarılması və Ölü dənizdən müxtəlif duzların istehsalı) inkişafına diqqət artırılır. Sonrakı illərdə ərzaq məhsullarının yetişdirilməsinə xüsusi fikir verilir. XX əsrin 80-ci illərindən etibarən isə turizm ölkəyə böyük həcmdə valyuta gətirməyə başlayır. Əvvəllər sənaye müəssisələrinin əksəriyyəti paytaxt rayonunda cəmləşmişdirsə, sonrakı illərdə hökumət yeni-yeni mərkəzlər yaradır. İordaniyada mədən sənayesinin (fosforit və duz çıxarılması)inkişafı güclü kimya sənayesinin yaranmasına (fosfor gübrələri, yuyucu tozlar, müxtəlif növ sabun və s. istehsalı) səbəb olmuşdur.
Törəmə Maliyyə Alətləri
Törəmə maliyyə alətləri – ikinci dərəcəli qiymətli kağızlardır.
Törəmə maliyyə alətləri halında fond bazarının iştirakçısı fiktiv kapitalın (səhmlər, istiqrazlar)özü ilə deyil, bu kapitalın alqı-satqısı üzrə əməliyyat aparmaq hüququ verən sənədlə işləyir. Törəmə maliyyə alətləri – klassik qiymətli kağızlarla (birinci dərəcəli qiymətli kağızlar) əməliyyatlar aparmaq hüququ verən müqavilə növüdür: opsionlar, fyuçers müqavilələri, varrantlar və s. Onların əsas təyinatı – sənəd sahibini birja oyununda zərərdən sığortalamaq, eləcə də inflyasiya və iqtisadi qeyri-stabillik şəraitində onun müdafiəsini təmin etməkdir.
Opsion və fyuçerslər sanballı birincili və ikincili bazarlara malikdirlər və fiktiv kapitalla əməliyyatlar aparmaq üçün əsas elementlər sayılırlar.
=== Törəmə Maliyyə alətlərinə dair nümunələr: ===
== Opsionlar ==
Opsion öz sahibinə müqavilədə fiksə olunmuş məzənnə üzrə (icra qiyməti) müəyyən miqdarda səhmləri gələcəkdə müəyyən tarixə ya da müəyyən vaxt ərzində (Amerika opsionu)bu sövdələşməni həyata keçirmək mükəlləfiyyəti olmadan opsionu yazan şəxsdən almaq və satmaq hüququ verir.
Opsion 2 növü var: coll və put options
=== 1.1.Call-opsion ===
Call – opsion ("koll-opsion") – opsionu yazmış şəxsdən müəyyən miqdarda səhmlərin alınması üçün olan opsiondur.
=== 1.2. Put-opsion ===
Put-opsion("put-opsion") —opsionu yazmış şəxsə müəyyən miqdarda səhm satmaq üçün olan opsiondur.
== Stellaj ==
Stellaj- oyunçunun eyni zamanda həm call, həm də put opsionlarını eyni səhmlərə eyni icra qiymətlərilə və müqavilələrin eyni bitmə müddətilə alıb-satdığı əməliyyatdır.
Allahsızlar Cəmiyyəti
"Mübariz Allahsızlar İttifaqı" (ilk adı: "Allahsızlar Cəmiyyəti") — 1920-ci illərdə Azərbaycanda fəaliyyət göstərmiş din əleyhinə təşkilat.
== Tarixi ==
1924-cü ilin yanvarında AK(b)P Mərkəzi Komitəsi Siyasi Bürosu Din Əleyhinə Komissiya yaratmışdır. Komissiya tərəfindən şəhər və kəndlərdə "Allahsızlar Cəmiyəti" təşkil olunur. 1929-cu ildən din əleyhinə hücum daha da güclənir və həmin il "Allahsızlar Cəmiyyəti" "Mübariz Allahsızlar İttifaqı"na çevrilmişdir.
Cek Cəmiyyəti
"Cek Cəmiyyəti" İctimai Birliyi (əvvəlki adı: "Azərbaycan Cekli İcması" İctimai Birliyi) — Azərbaycanda ictimai birlik; Ceklilərin yaratdığı təşkilat.
== Tarixi ==
Əvvəlki adı "Azərbaycan Cekli İcması" İctimai Birliyi (ACİİB) olan bu təşkilat 31 mart 2006-cı il tarixində ceklilər tərəfindən Sumqayıt şəhərində təsis edilmişdir.
Əlhəddin Ceklinin rəhbərlik etdiyi bu birliyin əsas məqsədi ceklilərin sayını dəqiqləşdirmək, Azərbaycanın bu unikal etnosunun getdikcə yaddan çıxan tarixini, mədəniyyətini, dilini, adət və ənənələrini bərpa və təbliğ edərək qorunub saxlanılmasını təmin etmək, qlobal inteqrasiya sahəsində əməli fəaliyyət göstərməkdir.
Birliyin başlıca şüarı belədir: "Biz CAN deyirik! Yəni, Ceklilər Azərbaycan Naminə!".
Xüsusi olaraq qeyd edək ki, "Azərbaycan Cekli İcması" İctimai Birliyinin 31 mart günü təsis edilməsi heç də təsadüfi deyildir. Belə ki, Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş bütün soyqırımı faciələrini qeyd etmək məqsədilə Prezident Heydər Əliyevin 26 mart 1998-ci il tarixli, 690 nömrəli "Azərbaycanlıların Soyqırımı haqqında" Fərmanı ilə 31 Mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü elan edilmişdir. Bu tarix Azərbaycan tarixinin faciəli səhifələrindən biri olduğu kimi, ceklilər üçün də faciəlidir. Çünki son iki əsrdə Qafqazda himayədarlarının dəstəyi ilə ermənilər tərəfindən məqsədyönlü şəkildə həyata keçirilmiş etnik təmizləmə və soyqırımı siyasəti bütün azərbaycanlılar kimi ceklilərdən də yan keçməmişdir. 1918-ci ilin yazında ermənilər tərəfindən həyata keçirilmiş soyqırımı zamanı Quba mahalında zərər çəkmiş kəndlərdən biri də məhz Cek kəndi və zərər çəkmiş etnoslardan biri isə Cek kəndində və digər kəndlərdə məskunlaşmış ceklilər olmuşdur.
Doktorlar cəmiyyəti
Doktorlar cəmiyyəti və ya Doktor-Kommons (ing. Doctors' Commons) — Kilsə nəzdindəki xüsusi məhkəmələrdə vəkillik edən və adətən, boşanmaq, vəsiyyətnamə, varislik kimi məsələlərə baxan hüquqşünasların yaratdığı cəmiyyət əvvəllər belə adlanırdı İngiltərədə. Sonra bu adı həmin vəkillərin və hüquqşünasların dəftərxanalarının yerləşdiyi binaya da vermişdilər, onların yaşadığı evlər, məhkəmənin toplandığı binalar və məhkəmənin özü də belə adlanırdı.
== Tarix ==
İngiltərədə bu məhkəmə XIX əsrin ortalarına qədər mövcud olmuş və yalnız 1857-ci ildə ləğv edilmişdir.
Donanma Cəmiyyəti
Donanma Cəmiyyəti gerçək adı ilə Donanma-yı osmani Muavenet-i Milliyə Cəmiyyəti — 19 iyul 1909-cu ilda Yağcızade Şefik bəy adında bir tacirin liderliyində qurulan, xalqdan və vətəndaş təşkilatlardan maddi yardım əldə edib Osmanlı Donanmasını gücləndirməyi qarşısına məqsəd qoyan bir təşkilatdır.
Folklor cəmiyyəti
Folklor cəmiyyəti— Birləşmiş Krallıqda folkloru öyrənmək üçün təsis edilmiş milli cəmiyyətdir.
Ənənəvi musiqi, mahnı, rəqs və dram, povest, bədii sənətkarlıq, adət və inanclar da daxil olmaqla, ənənəvi xalq mədəniyyətini öyrənmək üçün 1878-ci ildə Londonda yaradılmışdır.
Cəmiyyət ingilis qanunlarına uyğun olaraq qeydiyyatdan keçmiş xeyriyyə təşkilatıdır .
Folklor Cəmiyyətinin ofisi Böyük Britaniya və İrlandiya Kral Antropologiya İnstitutunda yerləşir.
== Üzvlər ==
İlk dəfə folklorşünaslıq termini gətirən "Qeydlər və Sorğular" jurnalının redaktoru Viyyam Toms, cəmiyyətin formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. O və Georq Laurens Homm uzun illər cəmiyyətin lider üzvlərindən olmuşlar .
Uzun müddət işləyən və cəmiyyətin inkişafında mühüm xidmətləri olan fəal üzvlərdən biri də əvvəllər jurnal redaktoru olmuş, sonralar isə cəmiyyətin ilk qadın prezidenti seçilmiş Şarlotta Sofiya Börn idi (1909-10). .
"Linkolnşir folkloru" kitabı ilə tanınan Linkolnşir (İngiltərədə dairə) folklorşünası Etel Rudkin jurnalda folklora həsr olunmuş maraqlı məqalələr dərc etdirirdi .
== Nəşrlər ==
Cəmiyyət Teylor və Frensisin əməkdaşlığı ilə "Folklore" jurnalını (ildə dörd sayı çap olunur) və "FLS News" bülletenini (1986-cı ildən) dərc etdirir.
Jurnal 1878-ci ildə "The Folk-Lore Record" adı ilə nəşr olunmağa başlamışdır; sonralar "The Folk-Lore Journal" adı ilə çapı davam etdirilmişdir.
Jet Cəmiyyəti
Jet Cəmiyyəti (Türk dilində: Jet Sosyete) Gülsə Birsel tərəfindən qələmə alınmış türk sitkomu. BMM tərəfindən qurulan serialın rejissoru Hakan Algüldür. İlk mövsümdə Star TV-də, ikinci mövsümdə TV8-də yayımlanan serial, üçüncü mövsümdən bəri puhutv-də yayımlanır. Təkrarlamalarsa hər çərşənbə günü Star TV-də yayımlanır.
== Mövzu ==
Özpamuk Tekstilin sahibi Cəngiz Özpamuk, oğlu Ozanı baş ofisdən götürür və şirkətin ən aşağı səviyyəsində işləyən Yaşar Yükseli şirkətin baş meneceri edir. İşdən çıxarılan Ozan Jetset Mansionsdakı baş menecer villasından da çıxır və yan villada yaşayan ailəsinin yanına köçür. Ayazağada bir gecəqonduda yaşayan Yüksel ailəsi, Ozanın çıxdığı villaya məskunlaşır. Yaşar Yüksel moda sənayesində özünü göstərməyə çalışsa da, ailəsi cəmiyyətə girməyi hədəfləyir.
Kişfaludi cəmiyyəti
Kişfaludi cəmiyyəti (mac. Kisfaludy Társaság) — 1836-cı ildə Peştdə yaradılan ədəbi cəmiyyət. 1830-cu ildə vəfat edən Karoy Kişfaludinin şərəfinə adlandırılmışdır. Cəmiyyətdə aylıq görüşlər keçirilir, mükafatar təqdim olunur, xalq mahnılarının toplanmasına maliyyə dəstəyi göstərilirdi və Macarıstanın ədəbi həyatında böyük bir qüvvə idi. Bundan əlavə, Kişfaludi cəmiyyəti İmre Madaçın “İnsanın faciəsi” kimi əsərlərin nəşr olunmasına köməklik edirdi. 1952-ci ildə cəmiyyətin fəaliyyəti sona yetirildi.
== Təsisçiləri ==
== Direktorları ==
Andraş Fay (ilk direktoru, 1837-1841)
Ferents Toldi (1841-1861, və 1860-cı ildən sədr olmuşdur)
Yanoş Aran
Jiqmond Kemen (1867-1876)
Moriç Lukas (1876-1879)
Pal Dulai
== Biblioqrafiya ==
Fischer, William: A Kisfaludy Társaság története a szabadságharcig ("The History of the Kisfaludy Society"), 1928.
Kéky Louis: A százéves Kisfaludy Társaság ("The Kisfaludy Society Centennial"), 1936.
Kommunist cəmiyyəti
Marksizmdə kommunist cəmiyyəti və ya kommunist sistemi — yalnız qlobal miqyasda və ya dünya sosialist inqilabı tərəfindən kapitalizmin qlobal şəkildə məhv edilməsi nəticəsində əldə edilə bilən, prinsipin həyata keçirilməsi ilə xarakterizə olunan bir cəmiyyət və iqtisadi sistem növüdür. hər kəsdən qabiliyyətinə görə, hər kəsə ehtiyacına görə”, istehsal vasitələrinə ictimai mülkiyyət, planlı iqtisadiyyat, istehlak mallarına sərbəst çıxış, sinifsiz cəmiyyət, habelə dövlətin olmaması və əmtəə-pul münasibətləri onların mövcudluğuna ehtiyacın olmamasına, habelə cəmiyyətin hər bir üzvünün yaradıcılıqla həyata keçirilməsi üçün hərtərəfli imkanlara nail olmağa imkan verən şəraitlə əlaqədardır.
Kral Cəmiyyəti
Britaniya Kral Cəmiyyəti, London Kral Cəmiyyəti qısa və ən geniş tanınmış adı- Kral Cəmiyyəti. Geniş adı — Təbiət haqqında bilikləri genişləndirmək üçün London Kral Cəmiyyəti (en Royal Society of London for the Improvement of Natural Knowledge). Dünyada ən qədim elmi cəmiyyətlərdən biri: 1660-cı ildə yaradılmış və rəsmi olaraq 1662-ci ildə fəaliyyətə başlamış elmi cəmiyyətdir. İngiltərə kralı II Çarlz tərəfindən açılışı edilmişdir. Cəmiyyət təsisçiləri ilə bərabər tədqiqat və elmi müzakirələr üçün bir məkan olmağı hədəfləyirdi və əvvəlcə Invisible Kollecinin davamı idi. Cəmiyyət Britaniya hökumətinə qarşı dövlət yardımı alan elmi ekspertlər hazırlayan müəssisə kimi çıxış edir. Cəmiyyət Böyük Britaniyanın Elmlər Akademiyası kimi fəaliyyət göstərir və elmi-tədqiqat müəssisələrinə və elmi təşkilatlara sərmayələr qoyur.
Cəmiyyət öz şurası tərəfindən idarə olunur; Cəmiyyətə bir sıra nizamnamə və müəyyən rütbələrə müvafiq olaraq cəmiyyətin prezidenti rəhbərlik edir. Şuranın üzvləri və sədri, yəni cəmiyyətin əsas üzvləri akademiya üzvləri tərəfindən seçilir və akademiya üzvlərinin özləri isə mövcud olan digər akademiya üzvləri tərəfindən seçilirlər. Hər il təyin olunan 44 yeni üzvü ilə bərabər hal-hazırda FRS (Fellow of Royal Society: Kral Cəmiyyətinin üzvü) aşağı titulundan istifadə etmək imkanı verilmiş 1314 akademiya üzvü mövcuddur.
LGBT cəmiyyəti
LGBT cəmiyyəti (LGBTQ+ cəmiyyəti, GLBT cəmiyyəti və ya gey cəmiyyəti olaraq da bilinir) ortaq bir mədəniyyət və ictimai hərəkatlarla birləşdirilmiş, lezbiyan, gey, biseksual, transseksual, LGBT təşkilatları və subkulturalardan ibarət müəyyən bir qrupdur. Bu icmalar ümumiyyətlə praydı, müxtəlifliyi, fərdi və seksuallığı qeyd edirlər. LGBT fəalları və sosioloqları, LGBT icma quruluşunu daha böyük cəmiyyətdə mövcud olan heteroseksizm, homofobiya, bifobiya, transfobiya, cinsiyyətçilik və konformist təzyiqlərə qarşı bir çəki olaraq görürlər. Prayd və ya bəzən gey prayd termini LGBT cəmiyyətinin kimliyini və kollektiv gücünü ifadə edir; prayd yürüşləri həm istifadənin əsas nümunəsini, həm də terminin ümumi mənasını nümayiş etdirir. LGBT cəmiyyəti siyasi mənsubiyyət baxımından müxtəlifdir. Lezbiyan, gey, biseksual və ya trans olan bütün insanlar özlərini LGBT cəmiyyətinin bir hissəsi hesab etmirlər.
LGBT cəmiyyətinin bir hissəsi hesab edilə bilən qruplara gey kəndləri, LGBT hüquqları təşkilatları, şirkətlərdəki LGBT işçi qrupları, məktəblərdə və universitetlərdə LGBT tələbə qrupları və LGBT-ni təsdiq edən dini qruplar daxildir.
LGBT cəmiyyətləri, dünyanın müxtəlif yerlərində LGBT hüquqlarını təbliğ edən vətəndaş hüquqları hərəkatları təşkil etmiş və ya dəstəkləmiş ola bilərlər.
== Terminologiya ==
LGBT və ya GLBT, lezbiyan, gey, biseksual və transseksual-a aid olan bir inisializmdir. 1990-cı illərdən bəri istifadə olunan bu termin, 1980-ci illərin ortalarından sonuna qədər - bütövlükdə cəmiyyətə aid olan - gey terminini əvəz etmək üçün istifadə olunan LGB inisializminin uyğunlaşdırılmasıdır.
Millətlər Cəmiyyəti
Millətlər İttifaqı — universal beynəlxalq təşkilatın yaradılması ideyası siyasi düşüncə tarixində çoxdan meydana çıxmışdı. Lakin XX əsrə qədər bu ideya reallaşdırılmadı. Birinci Dünya müharibəsinin dəhşətli fəlakəti, on milyonlarla insanın çəkdiyi əzablar belə bir halın təkrarlanmasının qarşısını almağa malik ümumdunya təşkilatının ideyasına ümumi marağı gücləndirdi. I Dünya müharibəsini başa çatdırmaq üçün 1919-cu ilin 28 aprelində Parisdə keçirilən sülh danışıqlarının yekununda yaradılan Millətlər Liqası (ing. League of Nations, fr. Société des Nations, isp. Sociedad de Naciones) təəssüf ki, sülh və təhlükəsizliyin qorunmasında effektsiz oldu. Millətlər Cəmiyyəti 26 il müddətində fəaliyyət göstərmiş və bu dövr ərzində yol verilən səhvlər institutun dağılmasına təsirsiz ötüşməmişdir. Nəticədə Millətlər Liqasının Ali Şurasının 18 aprel 1946-cı ildə keçirilən XXI son toplantısında Cəmiyyət fəaliyyətini dayandırmışdır.
== Millətlər Liqasının (Cəmiyyəti) yaranması və mahiyyəti ==
Paris Sülh Konfransının 25 yanvar 1919-cu ildə edilən yığıncağında beynəlxalq sülhü və etibarılığı təmin edəcək və davam etdirəcək bir Millətlər Cəmiyyəti yaradılmasına qərar verildi.
Nicat Cəmiyyəti
Nicat Cəmiyyəti — Bakı qubernatorunun 1906-cı il avqustun 22-də təsdiq etdiyi nizamnamə əsasında fəaliyyətə başlamış xeyriyyə cəmiyyəti. Təşkilatın özü isə mart ayının 9-u yaradılmışdı. Bu ad təşkilata İmran Qasımov tərəfindən uyğun görülmüşdür.
== Cəmiyyətin fəaliyyəti ==
Cəmiyyətin nizamnaməsindən məlum olur ki, cəmiyyətin əsas məqsədi müsəlman əhali arasında maarifçilik işinin yayılması, ali, orta və ibtidai təhsil müsissələrində oxuyan müsəlmanlara yardım göstərilməsi, ana dili və ədəbiyyatın inkişafı idi. Bu məqsədlə cəmiyyət müxtəlif kitablar və dərsliklər nəşr edirdi. Cəmiyyətin kitabxanası və digər müsəlman quberniyalarında şöbələri fəaliyyət göstərirdi.
=== Təhsil ===
Bakı, Gəncə, Şamaxı, Şəki, Quba, Lənkəran və s. yerlərdə açdığı bölmələri də yerlərdə maarifçilik fəaliyyətləri göstərən cəmiyyətin təşəbbüsü ilə 1906-1910-cu illərdə Gəncədə Mədrəseyi-ruhani, Şamaxıda Üxüvvət, Ağdaşda Darülfənn, Şəkidə Həqiqətüs-Sibyan, Lənkəranda Behcət adlı məktəblər açılmışdı. Cəmiyyət müsəlmanlar arasında savadsızlığın ləğvi məqsədilə böyüklər üçün axşam kursları təşkil edir və onların fəaliyyətini maliyyələşdirirdi. 1907-ci ildə yeni axşam kursları açmış cəmiyyətin həmin kurslarından iki il sonra istifadə edən dinləyicilərin sayı 280-ə çatmışdı.
Postsənaye cəmiyyəti
Postsənaye cəmiyyəti (ing. Post-industrial society) — iqtisadiyyatı yüksək məhsuldar sənaye, bilik sənayesi, ÜDM-də yüksək keyfiyyətli və yenilikçi xidmətlərin yüksək payı olan, bütün iqtisadi və digər fəaliyyət növlərində rəqabət olan, habelə xidmət sektorunda işləyən əhalinin sənaye sahələrindən daha yüksək paya sahib yenilikçi bir sektorun hakim olduğu bir cəmiyyət.Postsənaye cəmiyyətində təsirli bir yenilikçi sənaye, bütün iqtisadi subyektlərin, istehlakçıların və əhalinin ehtiyaclarını təmin edir, böyümə sürətini tədricən azaldır və keyfiyyətcə, yenilikçi dəyişiklikləri artırır.
Elmi inkişaflar iqtisadiyyatın əsas hərəkətverici qüvvəsinə — bilik sənayesinin əsasına çevrilir. Ən dəyərli keyfiyyətlər işçinin təhsil səviyyəsi, peşəkarlığı, öyrənmə qabiliyyəti və yaradıcılığıdır.Postsənaye cəmiyyətinin inkişafında əsas intensiv amil insan kapitalıdır — mütəxəssislər, yüksək savadlı insanlar, bütün növ iqtisadi yeniliklərdə elm və bilik.
== Postsənaye cəmiyyətin inkişafının mahiyyəti və konsepsiyası ==
Postindustrial cəmiyyətin sənaye cəmiyyətindən əsas fərqləndirici cəhətləri çox yüksək əmək məhsuldarlığı, yüksək həyat keyfiyyəti, yüksək texnologiyalara sahib olan və innovasiya iqtisadiyyatının üstünlük təşkil edən sektoru və riskli işdir. Yüksək keyfiyyətli insan kapitalının yüksək dəyəri və məhsuldarlığı yeniliklər və yeniliklər arasında rəqabət artıqlığı yaradır.Postindustrial cəmiyyətin mahiyyəti əhalinin həyat keyfiyyətinin artması və bilik sənayesi daxil olmaqla yenilikçi bir iqtisadiyyatın inkişafından ibarətdir.
Postsənaye cəmiyyətinin inkişaf konsepsiyası yenilikçi iqtisadiyyatın keyfiyyətini və rəqabət qabiliyyətini yüksəltmək üçün insan kapitalına investisiya qoyma, həyat keyfiyyəti də daxil olmaqla keyfiyyətini artırmaq üçün azaldılır.
Yüksək əmək məhsuldarlığı, innovasiya sisteminin səmərəliliyi, insan kapitalı və bütün iqtisadiyyat, idarəetmə sistemləri, bütün fəaliyyət növlərində yüksək rəqabət bazarları sənaye məhsulları ilə doyurur, iqtisadi agentlər və əhali daxil olmaqla hər növ və növ istehlakçıların tələbini təmin edir.
Bazarların sənaye məhsulları və malları ilə doyması ümumi sənaye istehsalının artım sürətinin azalmasına və sənayenin ÜDM-dəki payının xidmət sektorunun payına nisbətən azalmasına səbəb olur. Öz-özlüyündə ÜDM-də sənayenin payının azalması post-sənaye iqtisadiyyatının əsas əlaməti deyil.
Səadət Cəmiyyəti
Bakı müsəlman Ruhani Cəmiyyəti "Səadət" — 1907-ci ildən Bakıda fəaliyyət göstərən və xalqın maariflənməsində, milli oyanışında mühüm rolu olmuş müsəlman xeyriyyə cəmiyyəti.
== Tarixi və fəaliyyəti ==
"Səadət" cəmiyyəti 7 iyun 1907-ci ildə yaradılmışdır. Cəmiyyətin yaranması və fəaliyyətində görkəmli xeyriyyəçi, maarifpərvər Hacı Zeynalabdin Tağıyevin böyük rolu olmuşdur. "Səadət"in əsas məqsədi xalqı maarifləndirmək, onun mədəni inkişafında özünəməxsusluğunu qorumaq olmuşdur. Cəmiyyət köhnə üsullu məktəb və mədrəsələrin yenidən qurulmasına, təkmilləşdirilməsinə, onların yayılmasına, kitabxanalar, qiraətxanalar açılmasına çalışırdı.
== Səadət məktəbi ==
1908-ci ildə cəmiyyət tərəfindən Bakıda açılmış "Səadət" məktəbində Fərhad Ağazadə, Üzeyir və Ceyhun Hacıbəyli qardaşları, Axund Molla Ağa Əlizadə, Molla Qədir İsmayılzadə, Məmməd Hənəfı Terequlov, Əli Hüseynov, Kərim bəy Məlikov və b. müəllimlik edirdilər. Məktəbin müdiri Əli bəy Hüseynzadə idi. Cəmiyyətin bütün məktəb proqramlarına Qori seminariyasının məzunu Fərhad Ağazadə rəhbərlik edirdi.
Cəmiyyətin fəaliyyətində mütərəqqi din xadimləri yaxından iştirak edirdilər.
Səfa Cəmiyyəti
Səfa Cəmiyyəti — XX əsrin əvvəllərində Bakıda fəaliyyət göstərmiş, xeyriyyə cəmiyyəti. Cəmiyyətin məqsədi imkansız uşaqları təhsilə cəlb etmək, əhalinin yoxsul təbəqəsinə tibbi yardım göstərmək, xalqın mədəni səviyyəsini yüksəltmək olub.
== Fəaliyyəti ==
Səfa Cəmiyyətinin 50 üzvü olub. Cəmiyyət üzvlük haqqı, fərdi ianələr və teatr tamaşalarından yığılan vəsait hesabına fəaliyyət göstərirdi. Məqsədləri imkansız uşaqları təhsilə cəlb etmək, əhalinin yoxsul təbəqəsinə tibbi yardım göstərmək, xalqın mədəni səviyyəsini yüksəltmək olub. Cəmiyyət Böyük Çəmbərəkənd küçəsində yerləşən binada fəaliyyət göstərirdi. İkimərtəbəli məktəb binası
1910-cu ildə ziyalılardan Əlibala Zərbəliyev tərəfindən tikilib. O, həm də cəmiyyətin xəzinədarı idi. Məktəbdə Hüseyn Cavid, Seyid Hüseyn və Səməd Mənsur və digərləri dərs deyiblər. İlk vaxtlar məktəbdə 60 nəfər, 1914 ildə isə 160 nəfər şagird təhsil alırdı.
Səhmdar cəmiyyəti
Səhmdar cəmiyyəti — nizamnamə kapitalı müəyyən sayda səhmlərə bölünmüş kommersiya təşkilatıdır. Sahibkarlıq fəaliyyətinin bu təşkilati-hüquqi
formasının fərqləndirici xüsusiyyəti nizamnamə kapitalının emissiya
qiymətli kağızlar – səhmlər hesabına formalaşmasıdır. Bu zaman səhmdar cəmiyyətinin iştirakçısı olan hər bir səhmdar müəyyən sayda səhmə sahib olur. Səhmdarlar, şirkətin mövcudluğuna heç bir təsiri olmadan səhmlərini başqa səhmdarlara ötürə bilirlər.Səhmdarın cəmiyyətin tərkibindən ayrılması ona aid olan mülkiyyətin və ya
onun pul ekvivalentinin verilməsi ilə yox, yalnız ona məxsus olan səhmlərin
özgəninkiləşdirilməsi ilə mümkündür.
Müasir korporativ hüquqda səhmdar cəmiyyəti inkorporasiya və məhdud məsuliyyət anlayışları ilə əlaqədə işlədilir. Buna görə də səhmdar cəmiyyətləri ümumən korporasiyalar və məhdud məsuliyyətli şirkətlər kimi qəbul olunur.
Bəzi dövlətlərin yurisdiksiyalarında səhmdar cəmiyyətlərinin məhdud məsuliyyət olmadan da qeydiyyatdan keçməsi mümkündür. Böyük Britaniya və başqa dövlətlərdə belə şirkətlər qeyri-məhdud şirkətlər (ing. unlimited company) kimi fəaliyyət göstərirlər. ABŞ-də isə sadəcə səhmdar cəmiyyətləri adlanırlar.
Sənaye cəmiyyəti
Sənaye cəmiyyəti — istehsal proseslərinin ön plana çıxdığı, fabrik və zavodlar, sənaye məhsullarının iqtisadiyyatın əsasını təşkil etdiyi, aqrar cəmiyyətdən sonra enerjinin əldə edilməsi nəticəsində meydana çıxan cəmiyyət.
== Sənayenin inkişafı ==
Avropada və Şimali Amerikadakı sənaye inqilabından, ardınca 20-ci əsrdə bütün dünyada baş vermiş sənayeləşmədən əvvəl iqtisadiyyatın böyük bir hissəsi aqrar xüsusiyyət daşıyırdı. Əsas məhsullar çox vaxt məişətdə hazırlanır və istehsalın digər böyük bir hissəsi məhdud ixtisas və ya texnikaya sahib olan sənətkarlar tərəfindən kiçik emalatxanalarda həyata keçirilirdi. Orta əsrlərin sonlarında Avropanın bir çox şəhərlərində sənətkarlar öz ticarətlərini tənzimləmək və kollektiv şəkildə öz biznes maraqlarını həyata keçirmək üçün gildiyalar yaratdılar.